STOP! Pożarom traw.

Tylko w 2020 roku odnotowano 41 713 pożarów traw na łąkach i nieużytkach rolnych na terenie całego kraju, co stanowi 36% wszystkich pożarów w Polsce. W wyniku tych niebezpiecznych zdarzeń, 54 osoby zostały ranne.

Już od wielu lat ekolodzy, naukowcy oraz strażacy alarmują o szkodliwym wypalaniu traw. W świadomości ludzi zachowało się będące mitem stwierdzenie, że wypalanie traw i pozostałości roślinnych poprawia żyzność gleb, zniszczy chwasty oraz zwiększy plon siana. Wypalanie wierzchniej warstwy gleby prowadzi nie do jej użyźniania, lecz do obniżenia wartości użytkowej nawet na kilka lat. Prowadzi ona do nieodwracalnych zmian w środowisku naturalnym, gdzie ziemia wyjaławia się, zahamowany zostaje naturalny rozkład resztek roślinnych oraz asymilacja azotu z powietrza.  Naturalne procesy rozkładu pozostałości roślinnej zostają zniszczone pod wpływem wysokiej temperatury, a to właśnie dzięki nim nasza gleba staje się bardziej urodzajna. Wypalanie traw, trzcinowisk i zakrzewień powoduje śmierć organizmów żyjących w wierzchnich warstwach gleby. O istnieniu ich mało kto zdaje sobie sprawę, ale również one przyczyniają się w dużej mierze do poprawy kondycji naszej gleby. Dym spowodowany wypalaniem to problem również dla owadów, którym uniemożliwia on zapylenie kwiatów. W konsekwencji plony roślin są znacząco mniej urodzajne. 

W ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody wprowadzono zakaz wypalania łąk, pastwisk, nieużytków, rowów, pasów przydrożnych, szlaków kolejowych, trzcinowisk oraz szuwarów. 

Art. 15. 1. W parkach narodowych oraz w rezerwatach przyrody zabrania się:

10) palenia ognisk i wyrobów tytoniowych oraz używania źródeł światła o otwartym płomieniu, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie przyrody – przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska;

Art. 124. Zabrania się wypalania łąk, pastwisk, nieużytków, rowów, pasów przydrożnych, szlaków kolejowych oraz trzcinowisk i szuwarów.

Art. 131. Kto:

12) wypala łąki, pastwiska, nieużytki, rowy, pasy przydrożne, szlaki kolejowe, trzcinowiska lub szuwary

– podlega karze aresztu albo grzywny.

Również zakaz wypalania wierzchniej warstwy gleby znajdziemy w ustawie z dnia 28 września 1991 r. o lasach.

Art. 30.

3. W lasach oraz na terenach śródleśnych, jak również w odległości do 100 m od granicy lasu, zabrania się działań i czynności mogących wywołać niebezpieczeństwo, a w szczególności: 1) rozniecania ognia poza miejscami wyznaczonymi do tego celu przez właściciela lasu lub nadleśniczego;

2) korzystania z otwartego płomienia;

3) wypalania wierzchniej warstwy gleby i pozostałości roślinnych.

4. Przepisy ust. 3 nie dotyczą działań i czynności związanych z gospodarką leśną pod warunkiem, że czynności te nie stanowią zagrożenia pożarowego.

Wypalanie traw odbywa się zazwyczaj w okresie wiosennym, w miesiącach od marca do maja. Za ponad 94%  przyczyn powstania pożarów odpowiedzialny jest człowiek w wyniku umyślnego wypalania warstwy wierzchniej ziemi. Osoby, które pomimo zakazu decydują się na wypalanie traw, przekonane są o pełnej kontroli sytuacji. Niestety, często mylą się i doprowadzają do niebezpieczeństwa nie tylko dla środowiska, lecz również dla ludzi. Wiatr, który potrafi gwałtownie zmienić kierunek, w szybkim tempie rozprowadzi ogień, często przenosząc go na pobliskie lasy i zabudowania. Wbrew logicznemu myśleniu i zakazowi niejednokrotnie osoby łamiące przepisy, straciły dobytek całego życia. 

W ubiegłym roku doszło do katastrofalnego pożaru Biebrzańskiego Parku Narodowego, który jest ostoją dla zwierząt zagrożonych wyginięciem. Ogień zajął ok. 5280 hektarów parku, co stanowi 9,5% jego powierzchni. Poniesiono starty nie tylko w ofiarach tysięcy zwierząt, czy wypalonej roślinności, ale również poniesiono straty finansowe wynoszące budżet państwa 8 milionów złotych.

W związku dalej trwającym problemem wypalania traw Ministerstwo Środowiska przygotowało projekt zaostrzenia dotychczasowych przepisów. Grzywna za nielegalne wypalanie traw ma sięgać nawet 30 tyś. zł. Dodatkowo sąd będzie mógł nałożyć prace społeczne polegające m.in. na pracach przy zalesieniu.

Źródło: www.gov.pl, www.gdos.pl