Jak najlepiej dostosować metodę do stanowiska, zakładu, umiejętności pracownika, aby skutecznie wykonać ocenę ryzyka zawodowego?

Czy miejsce pracy może zaszkodzić zdrowiu lub wyrządzić krzywdę pracownikowi? Do rozpoznania zagrożeń służy ocena ryzyka zawodowego. Sprawdź, jak dostosować jej metodę do stanowiska, zakładu i umiejętności zatrudnionego.

Co to jest ocena ryzyka zawodowego?

Ocena ryzyka zawodowego BHP polega na identyfikacji, ocenie i kontrolowaniu potencjalnych zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników. 

Celem procedury jest zapewnienie bezpiecznych i zdrowych warunków pracy. Ryzyko wystąpienia wypadków lub chorób zawodowych ma być eliminowane lub ograniczane.

Ocena ryzyka zawodowego obejmuje analizę m.in.: 

Rezultaty oceny służą do opracowania i wprowadzania działań prewencyjnych, które poprawią bezpieczeństwo pracowników.

Pracodawca ma obowiązek oceniać, dokumentować oraz informować pracowników o ryzyku zawodowym, a także stosować niezbędne środki profilaktyczne, które je zmniejszą (art. 226 Kodeksu pracy).

Cele oceny ryzyka zawodowego

Głównym celem oceny ryzyka zawodowego jest zapewnienie bezpiecznych i zdrowych warunków pracy dla pracowników. Ocena ryzyka ma: 

  1. Wykryć potencjalne zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, np. niebezpieczne maszyny, substancje chemiczne, hałas czy promieniowanie.
  2. Ocenić stopień ryzyka związanego z tymi zagrożeniami, aby ustalić, które z nich wymagają natychmiastowej interwencji, a które mogą być kontrolowane w dłuższej perspektywie.
  3. Zastosować działania prewencyjne -eliminowanie, ograniczanie lub kontrolowanie ryzyka wystąpienia wypadków lub chorób zawodowych.
  4. Monitorować i kontrolować skuteczność działań prewencyjnych i pomóc w dostosowaniu ich do zmieniających się warunków pracy.
  5. Zapewnić pracownikom informacje i szkolenia dotyczących bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy.

Jednak aby ocena ryzyka była prawidłowa, należy zastosować odpowiednią metodę dostosowaną do zakładu pracy, stanowisk i umiejętności pracowników. 

Metody oceny ryzyka zawodowego

Przepisy nie wskazują, której metody należy użyć do analizy ryzyka. Wybór jest duży, to m.in.:

Metodę należy wybrać pamiętając m.in. o specyfice przedsiębiorstwa i zagrożeniach, z którymi mogą się zetknąć pracownicy na konkretnych stanowiskach. Inne będzie ryzyko pracownika biurowego, a inne osoby, która pracuje przy taśmie produkcyjnej.

Jak wybrać odpowiednią metodę oceny ryzyka

Przed wyborem metody oceny ryzyka zawodowego wykonaj następujące działania:

  1. Przygotuj listę stanowisk w danej firmie.
  2. Oceń, na jakie niebezpieczne czynniki narażony jest pracownik na konkretnym stanowisku, dobrym pomysłem jest przeprowadzenie wywiadów z zatrudnionymi.
  3. Zrób analizę wypadków i innych incydentów, do których doszło w zakładzie pracy.
  4. Oceń, co może dodatkowo wpłynąć na stan zdrowia pracowników? Zwróć uwagę na możliwe dużo czynników, np. użycie chemikaliów, hałas, używane materiały i maszyny.
  5. Wybierz odpowiednią metodę:
    1. ilościową – bierzesz pod uwagę liczbę wypadków osób zajmujących dane stanowisko lub liczbę chorób zawodowych (potrzebne są dane statystyczne),
    2. jakościową – chętniej stosowaną, bardziej subiektywna choć również oparta na danych i wymagająca rzetelnych informacji.
  6. Możesz wybrać grupę metod i stosować najbardziej właściwą do oceny ryzyka na konkretnym stanowisku.
  7. Upewnij się czy masz wszystkie informacje wymagane przez metodę, którą chcesz zastosować. Im więcej parametrów uwzględnia metoda, tym bardziej obiektywna będzie ocena ryzyka.
  8. Z zasady jeżeli dysponujesz zmierzonymi wartościami czynników szkodliwych/niebezpiecznych dla danego stanowiska, to warto zastosować metodę z normy PN-N-18002:2000, która pozwala na ilościowe szacowanie ryzyka. Jeżeli brakuje kompletnych informacji wskazane jest użycie wybranej metody dwuparametrowej (ryzyko szacowane jest poprzez wskazanie konsekwencji zdarzenia oraz prawdopodobieństwo jego zaistnienia).
  9. W nowych zakładach pracy porównaj informacje z firm o podobnym profilu, uwzględnij fakt, że na ocenę ryzyka wpływają różne czynniki, np. doświadczenie pracowników.
  10. Przy wyborze metody pamiętaj, że powinna być dopasowana do poziomu doświadczenia zespołu/osoby, który wykona ocenę ryzyka zawodowego. Naturalnie wskazane jest doświadczenie w posługiwaniu się daną metodą – w ten sposób zminimalizujesz ryzyko wykonania wadliwej oceny. Unikaj metod, które umożliwiają swobodną interpretację szacowanych parametrów.

Ocena ryzyka zawodowego – nowoczesne aplikacje BHP

Znakomitą pomocą przy wykonaniu oceny ryzyka zawodowego są nowoczesne aplikacje BHP. Moduł oceny ryzyka zawiera np. aplikacja  BHPin.

W BHPin znajdziesz moduł oceny ryzyka z 4 metodami do wyboru. Możesz użyć:

Korzystając z aplikacji oszczędzasz czas przy tworzeniu oceny ryzyka. Dokument przygotujesz samodzielnie lub korzystając z edytowalnych szablonów. 

Wybierasz metodę, a program krok po kroku prowadzi Cię przez kolejne etapy podawania danych dla wybranego stanowiska i pracownika. Aplikacja udziela podpowiedzi, aby ułatwić pracę, nie musisz powtarzać czynności, bo możesz duplikować karty oceny ryzyka. 

Wykonanie analizy składa się z 5 kroków. Po zakończeniu pracy  – określeniu grupy zagrożeń, ich źródeł i konsekwencji oraz zaproponowaniu profilaktyki – dokument zapisujesz w formie elektronicznej, gotowej do wydrukowania. Aplikacja powiadomi Cię o zbliżającym się terminie ważności oceny.