Czy kobieta w ciąży może pracować przy monitorze ekranowym?
Choć przepisy zmieniły się już kilka lat temu, praca kobiety w ciąży przy monitorze nadal budzi wiele wątpliwości. Rada Ministrów wprowadzając w życie rozporządzenie z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią, wprowadziła radykalne zmiany w porównaniu z poprzednimi przepisami dotyczącymi pracy ciężarnych. Czas ciąży to szczególny okres dla kobiet, dlatego należy zwrócić uwagę na warunki w jakich jest wykonywana.
Wiele przyszłych mam, zastanawia się, czy w ciąży może pracować przy monitorze ekranowym? Czy ta praca jest bezpieczna? Ile czasu może poświęcić na pracę przy monitorze ekranowym? Jakie przerwy przysługują jej w czasie dobowego wymiaru czasu pracy? Jeśli ciąża przebiega prawidłowo, praca przy komputerze dla kobiety w ciąży nie jest wzbroniona. Nie mniej jednak, należy zwrócić uwagę na pewne ograniczenia narzucone przez przepisy prawa.
Ile czasu kobieta w ciąży może przeznaczyć na pracę przy komputerze w ciągu dnia?
Poprzednie przepisy upatrywały szkodliwość pracy na stanowisku wyposażonym w monitor ekranowy w promieniowaniu emitowanym prze urządzenie. Ponadto ograniczony czas pracy do 4 godzin w wymiarze dobowego czasu pracy oraz ograniczające prawa, zarówno pracodawcy jak i pracownicy, uznano jako wielce problematyczne. Dlatego Rada Ministrów określiła, w drodze rozporządzenia wykaz prac szczególnie uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet, gdzie wskazuje, ile czasu może spędzić przy monitorze ekranowym. Prace na stanowiskach z monitorem ekranowym kobieta w ciąży, może wykonać w łącznym czasie nie przekraczającym 8 godzin na dobę, przy czym czas spędzony przy obsłudze monitora ekranowego nie może jednorazowo przekraczać 50 minut, po którym to czasie powinna nastąpić co najmniej 10- minutowa przerwa, wliczona do czasu pracy. Zmiany wprowadzone 3 kwietnia 2017 r. nowym rozporządzeniem, dają pracodawcy duże ułatwienie, bowiem nie ciąży na nim już obowiązek oddelegowania kobiety w ciąży na inne stanowisko pracy lub skrócenie jej czasu pracy.
Obowiązkowa przerwa
Nowa zasada oznacza, że po 50 minutowej nieprzerwanej pracy, należy się kobiecie w ciąży przerwa w wymiarze 10 minut, wliczająca się do czasu pracy. Ten czas ma być wyłącznie przeznaczony na odpoczynek pracownicy ciężarnej, dlatego pracodawca nie może polecić jej wykonania innej pracy. Ponadto jest on zobowiązany do zorganizowania przerwy dla kobiety w ciąży w taki sposób, aby mogła z niej skorzystać lub aby nie dochodziło do pracy przy monitorze trwającej powyżej 50 minut.
Czy informować kobietę w ciąży o ryzyku?
Pracodawca jest zobowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy, dlatego ciąży na nim również obowiązek informowania o ryzyku zawodowym pracowników oraz określenie prac wzbronionych. W przypadku już obowiązującego regulaminu, musi on dokonać odpowiednich o te przepisy zmian. Ponadto pracodawca ma obowiązek stosować się do wymogów, także wobec osób fizycznych, które:
- wykonują pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę,
- prowadzą w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą.
W rezultacie, nie zależnie od formy współpracy, kobiety będące w ciąży podlegają tym samym ograniczeniom przewidzianym we wspomnianym rozporządzeniu.
Dlaczego praca przy komputerze może być uciążliwa?
Podczas pracy przy komputerze uciążliwe dla kobiet w ciąży może być pozycja siedząca za biurkiem, co stanowi spore obciążenie dla kręgosłupa i nóg. Długotrwała praca przy komputerze przysparza kobiecie w ciąży wielu dolegliwości, które w czasie potęgują i doprowadzają do np. obrzęków lub bólów pleców, karku i głowy. Dlatego bardzo ważne są warunki, w jakich pracuje kobieta w ciąży.
Czy za zgodą kobiety w ciąży może ona pracować poza ustalony limit godzinowy przy komputerze?
Zakaz zatrudniania kobiet przy pracach uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia wynika również z art. 176 Kodeksu pracy. W przypadku, gdy kobieta w ciąży zgadza się, aby pracować poza wyznaczony czas przy komputerze oznacza naruszenie powyższego przepisu. Przepis ten ma charakter bezwględnie obowiązujący, co oznacza, że nie można powierzyć tego rodzaju prac nawet za jej zgodą.
Jaki monitory należy wziąć pod uwagę? Czy zakaz stosujemy do wszystkich modeli ekranów?
Przepisy powyższego rozporządzenia nie określają, jaki monitor należy wziąć pod uwagę. W związku z tym należy uwzględnić przepisy rozporządzenia w sprawie BHP na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, z którego wynika, iż zakaz obejmuje wszystkie rodzaje monitorów ekranowych stosowanych do pracy z komputerem, a więc monitor kineskopowy, monitory w laptopach oraz monitor LCD.