CZ. II ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

1. DEFINICJE

„Środki ochrony indywidualnej” – rozumie się przez to wszelkie środki noszone lub trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy, w tym również wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu. Do środków ochrony indywidualnej nie zalicza się:

– zwykłej odzieży roboczej i mundurów, które nie są specjalnie przeznaczone do zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika,

– środków ochrony indywidualnej używanych przez wojsko, Policję i inne służby utrzymania porządku publicznego,

– wyposażenia stosowanego przez służby pierwszej pomocy i ratownicze,

– środków ochrony indywidualnej stosowanych na podstawie przepisów Prawa o ruchu drogowym,

– wyposażenia sportowego,

– środków służących do samoobrony lub do odstraszania,

– przenośnych urządzeń do wykrywania oraz sygnalizowania zagrożeń i naruszania porządku publicznego;

„środki ochrony zbiorowej” – rozumie się przez to środki przeznaczone do jednoczesnej ochrony grupy ludzi, w tym i pojedynczych osób, przed niebezpiecznymi i szkodliwymi czynnikami występującymi pojedynczo lub łącznie w środowisku pracy, będące rozwiązaniami technicznymi stosowanymi w pomieszczeniach pracy, maszynach i innych urządzeniach;.

PLAN BIOZ

Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zwany dalej „planem bioz”, zawiera informację o sposobie prowadzenia instruktażu pracowników przed przystąpieniem do realizacji robót szczególnie niebezpiecznych, w tym konieczność stosowania przez pracowników środków ochrony indywidualnej, zabezpieczających przed skutkami zagrożeń.

ŚOI – PODSTAWOWE WYMAGANIA

Środki ochrony indywidualnej powinny być stosowane w sytuacjach, kiedy nie można uniknąć zagrożeń lub nie można ich wystarczająco ograniczyć za pomocą środków ochrony zbiorowej lub odpowiedniej organizacji pracy. Środki ochrony indywidualnej powinny być przeznaczone do osobistego użytku. W wyjątkowych przypadkach środek ochrony indywidualnej może być używany przez więcej niż jedną osobę, o ile zastosowano działania wykluczające niepożądany wpływ takiego użytkowania na zdrowie lub higienę użytkowników. Pracodawca informuje pracowników o istniejących zagrożeniach, w szczególności o zagrożeniach, przed którymi chronić ich będą środki ochrony indywidualnej oraz przekazuje informacje o tych środkach i zasadach ich stosowania. Stosowanie niezbędnych środków ochrony indywidualnej obowiązuje wszystkie osoby przebywające na terenie budowy. Dostarczane pracownikom do stosowania środki ochrony indywidualnej powinny być odpowiednie do istniejącego zagrożenia i nie powodować same z siebie zwiększonego zagrożenia.

ŚOI – OCHRONA TWARZY I OCZU

Środkami ochrony twarzy i oczu są np. okulary; gogle; osłony twarzy, w tym półosłony i przyłbice; tarcze. Środki ochrony twarzy i oczu stosuje się tam, gdzie występują prace, przy których twarz lub oczy pracowników są narażone na urazy albo podrażnienia w wyniku działania czynników niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia. Pracami tymi są także prace, przy których oczy są narażone na kontakt z substancjami o wyraźnym działaniu drażniącym wzrok, jak pył paku, pył węglowy i inne cząsteczki lub opary substancji żrących, a także szlifowanie na sucho, oczyszczanie lub usuwanie kamienia kotłowego przy użyciu młota oraz inne prace powodujące rozpryskiwanie mogących przedostać się do oczu ostrych cząsteczek, stopionych metali lub żrących płynów.

Osoba przy cięciu kruszących się elementów powinna stosować okulary ochronne. Instrukcja obsługi narzędzi obrotowych wskazuje obowiązek stosowania ochrony oczu. Należy pamiętać także, że każdy  dalszy  użytkownik  określa,  stosuje  i,  w  stosownych  przypadkach,  zaleca  odpowiednie  środki  w  celu  właściwej  kontroli  ryzyka,  którego  istnienie  stwierdzono w dostarczonych  mu  kartach  charakterystyki. W związku tym, przy pracy z betonem, cementem czy wapnem należy stosować środki ochrony oczu. Beton zaklasyfikowany jest według rozporządzenia (WE) nr 1272/2008, jako powodujący poważne uszkodzenie oczu kat. 1 – Eye Dam. 1 (H318), przez co należy w razie powstania pyłu lub niebezpieczeństwa opryskania, stosować szczelnie przylegające okulary ochronne oraz chronić oczy aby zapobiec mechanicznemu uszkodzeniu rogówki.

ŚOI – OCHRONA UKŁADU ODDECHOWEGO

Środkami ochrony układu oddechowego jest np. sprzęt oczyszczający do pracy ciągłej, w tym filtrujący, pochłaniający i filtrująco-pochłaniający; sprzęt izolujący do pracy ciągłej, w tym autonomiczny i stacjonarny.

Środki ochrony układu oddechowego stosuje się tam, gdzie występują prace w warunkach ryzyka narażenia na nadmierne zanieczyszczenie powietrza czynnikami szkodliwymi lub w warunkach niedoboru tlenu w powietrzu. Takimi pracami są prace w narażeniu na wdychanie szkodliwych pyłów, gazów, par lub dymu.

Należy pamiętać, że na budowie mogą wystąpić  procesy technologiczne, w których dochodzi do uwalniania substancji chemicznych, ich mieszanin lub czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym. Takim procesem jest  prace związane z narażeniem na pył drewna oraz prace związane z narażeniem na krzemionkę krystaliczną – frakcję respirabilną powstającą w trakcie pracy. W większości przypadków w trakcie narażenia na pył niesklasyfikowane ze względu na toksyczność – frakcje wdychalną, występuje narażenie na krzemionkę krystaliczną – kwarc [14808-60-7]; krystobalit [14464-46-1] – frakcję respirabilną. Krzemionka krystaliczna zwiększa ryzyko rozwoju chorób nowotworowych, przede wszystkim raka płuc. Rak płuca należy w Polsce do najczęściej rozpoznawanych nowotworów zawodowych.

ŚOI – OCHRONA SŁUCHU

Środkami ochrony słuchu są np. wkładki przeciwhałasowe; nauszniki przeciwhałasowe. Środki ochrony słuchu stosuje się tam, gdzie występują prace w warunkach, w których poziom hałasu przekracza najwyższe dopuszczalne natężenie oraz występują prace przy użyciu narzędzi pneumatycznych.

Poziom ciśnienia akustycznego przy obsłudze szlifierek kątowych wynosi około 92dB. Poziom ciśnienia akustycznego przy obsłudze zagęszczarek stopowych wynosi około 92dB. Dla poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do tygodnia pracy – wartość progu działania wynosi 80 dB, a poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB.

Pracodawca ma obowiązek eliminować u źródła ryzyko zawodowe związane z narażeniem na hałas albo ograniczać je do możliwie najniższego poziomu, uwzględniając dostępne rozwiązania techniczne oraz postęp naukowo-techniczny. W przypadku gdy uniknięcie lub wyeliminowanie ryzyka zawodowego wynikającego z narażenia na hałas nie jest możliwe za pomocą środków ochrony zbiorowej lub organizacji pracy, pracodawca udostępnia środki ochrony indywidualnej słuchu, jeżeli wielkości charakteryzujące hałas w środowisku pracy przekraczają wartości progów działania lub udostępnia środki ochrony indywidualnej słuchu oraz nadzoruje prawidłowość ich stosowania, jeżeli wielkości charakteryzujące hałas w środowisku pracy osiągają lub przekraczają wartości NDN.

ŚOI – OCHRONA PRZED UPADKIEM Z WYSOKOŚĆI

Środkami ochrony przed upadkiem z wysokości są np. uprzęże, w tym szelki bezpieczeństwa i pasy biodrowe; linki bezpieczeństwa; amortyzatory; urządzenia samohamowne. Środki ochrony przed upadkiem z wysokości stosuję się tam, gdzie występują prace wykonywane w warunkach narażających na upadek z wysokości. Pracą na wysokości jest praca wykonywana na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi. Do pracy na wysokości nie zalicza się pracy na powierzchni, niezależnie od wysokości, na jakiej się znajduje, jeżeli powierzchnia ta osłonięta jest ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami oszklonymi lub wyposażona jest w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed upadkiem z wysokości.

Osoba wykonująca roboty w pobliżu krawędzi dachu płaskiego lub dachu o nachyleniu do 20%, jest obowiązana posiadać odpowiednie zabezpieczenia przed upadkiem z wysokości. Do zabezpieczeń stanowisk pracy na wysokości, przed upadkiem z wysokości, należy stosować środki ochrony zbiorowej, w szczególności balustrady. Stosowanie środków ochrony indywidualnej, w szczególności takich jak szelki bezpieczeństwa, jest dopuszczalne, gdy nie ma możliwości stosowania środków ochrony zbiorowej.

Bibliografia:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1320 z późn. zm.) 
2. Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (Dz.U. z 2020 r. poz. 2289)
3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. Nr 47, poz. 401)
4. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 169, poz. 1650)
5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz.U. Nr 120, poz. 1126)
6. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. z 2018 r. poz. 1286 z późn. zm.)
7. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz.U. z 2016 r. poz. 1117 z późn. zm)
8. ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 1907/2006 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE
9. ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (WE) NR 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006
10. Wyrok z dnia 19 czerwca 2019 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu IV SA/Wr 127/19