CZ. I Środki ochrony indywidualnej

• 

1. DEFINICJE

„Środki ochrony indywidualnej” – rozumie się przez to wszelkie środki noszone lub trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy, w tym również wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu. Do środków ochrony indywidualnej nie zalicza się:

– zwykłej odzieży roboczej i mundurów, które nie są specjalnie przeznaczone do zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika,

– środków ochrony indywidualnej używanych przez wojsko, Policję i inne służby utrzymania porządku publicznego,

– wyposażenia stosowanego przez służby pierwszej pomocy i ratownicze,

– środków ochrony indywidualnej stosowanych na podstawie przepisów Prawa o ruchu drogowym,

– wyposażenia sportowego,

– środków służących do samoobrony lub do odstraszania,

– przenośnych urządzeń do wykrywania oraz sygnalizowania zagrożeń i naruszania porządku publicznego;

„środki ochrony zbiorowej” – rozumie się przez to środki przeznaczone do jednoczesnej ochrony grupy ludzi, w tym i pojedynczych osób, przed niebezpiecznymi i szkodliwymi czynnikami występującymi pojedynczo lub łącznie w środowisku pracy, będące rozwiązaniami technicznymi stosowanymi w pomieszczeniach pracy, maszynach i innych urządzeniach;

2. PLAN BIOZ

Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zwany dalej „planem bioz”, zawiera informację o sposobie prowadzenia instruktażu pracowników przed przystąpieniem do realizacji robót szczególnie niebezpiecznych, w tym konieczność stosowania przez pracowników środków ochrony indywidualnej, zabezpieczających przed skutkami zagrożeń

3. ŚOI – PODSTAWOWE WYMAGANIA

Środki ochrony indywidualnej powinny być stosowane w sytuacjach, kiedy nie można uniknąć zagrożeń lub nie można ich wystarczająco ograniczyć za pomocą środków ochrony zbiorowej lub odpowiedniej organizacji pracy. Środki ochrony indywidualnej powinny być przeznaczone do osobistego użytku. W wyjątkowych przypadkach środek ochrony indywidualnej może być używany przez więcej niż jedną osobę, o ile zastosowano działania wykluczające niepożądany wpływ takiego użytkowania na zdrowie lub higienę użytkowników. Pracodawca informuje pracowników o istniejących zagrożeniach, w szczególności o zagrożeniach, przed którymi chronić ich będą środki ochrony indywidualnej oraz przekazuje informacje o tych środkach i zasadach ich stosowania. Stosowanie niezbędnych środków ochrony indywidualnej obowiązuje wszystkie osoby przebywające na terenie budowy. Dostarczane pracownikom do stosowania środki ochrony indywidualnej powinny być odpowiednie do istniejącego zagrożenia i nie powodować same z siebie zwiększonego zagrożenia;

4. ŚOI – ODZIEŻ OCHRONNA 

Odzieżą ochronną są np. kamizelki ostrzegawcze; kurtki ostrzegawcze; spodnie ostrzegawcze.

Odzieżą ochronną stosuje się tam, gdzie występują prace w narażeniu na działanie wody, czynników chemicznych, pyłowych, mechanicznych i biologicznych oraz wysokiej i niskiej temperatury

• 

Niedopuszczalne jest aby pracownik pracował w tak uszkodzonej odzieży ochronnej. Uszkodzone rękawy zwiększają ryzyko pochwycenia przez elementy obrotowe narzędzi, a także zwiększają możliwość zahaczenia o wystające elementy zbrojeń oraz ostrych krawędzi. Osoba będąca w takiej odzieży ochronnej należy niezwłocznie usunąć z terenu budowy do czasu zapewnienia jej prawidłowej odzieży ochronnej, a także należy ustalić, czy nie wystąpiło zdarzenie potencjalnie wypadkowe, które mogło spowodować takie uszkodzenie odzieży. 

5. ŚOI – OCHRONA GŁOWY

Środkami ochrony głowy są np. hełmy ochronne; kaptury.

Środki ochrony głowy stosuje się tam, gdzie występują prace narażające pracowników na urazy głowy, w tym w szczególności prace budowlane, zwłaszcza na rusztowaniach i w ich sąsiedztwie, przy wznoszeniu i demontażu szalowania, przy rozbiórkach obiektów budowlanych oraz przy pracach montażowych i instalacyjnych. Pracami takimi są także prace ziemne i skalne, prace w wykopach, a także prace w sąsiedztwie urządzeń do podnoszenia, dźwigów i przenośników.

Hełm ochronny z tak widocznymi uszkodzeniami należy bezwzględnie wymienić, a osobę, która go stosowała usunąć z terenu budowy do czasu uzyskania przez nią właściwej ochrony głowy. Hełmy ochronne posiadają okres ważności (okresy ważności wynoszą zazwyczaj od 3 do 5 lat), natomiast należy dokonywać okresowych przeglądów ŚOI w trakcie okresu przydatności, ponieważ warunki pracy lub zdarzenia potencjalnie wypadkowe mogą spowodować to, że hełm ochronny nie będzie już nadawał się do użytkowania.   

6. ŚOI – OCHRONA KOŃCZYN GÓRNYCH

Środkami ochrony kończyn górnych są np. rękawice ochronne; ochraniacze palców; ochraniacze nadgarstka i przedramienia; ochraniacze przedramienia i ramienia.

Środki ochrony kończyn górnych stosuje się tam, gdzie występują prace stwarzające ryzyko urazów rąk (związanych również z działaniem wysokiej temperatury, wibracji oraz substancji chemicznych), prace w kontakcie z wodą, substancjami toksycznymi, żrącymi lub drażniącymi, z materiałami podatnymi na gnicie i innymi mogącymi być źródłem infekcji oraz prace w niskiej temperaturze. Pracami tymi są także prace z użyciem przedmiotów lub materiałów ostrych, tnących, kłujących, parzących lub szczególnie chropowatych albo inne narażające na uszkodzenia rąk.

• 

Powyżej przedstawiono dwa przypadki. W pierwszym przypadku jest brak rękawic ochronnych, natomiast w drugim przypadku rękawice ochronne zostały nieprawidłowo dobrane do rodzaju zagrożeń. 

Zagęszczarka stopowa „ubijak” jest źródłem drgań o działaniu miejscowym na organizm człowieka (dodatkowo ciśnienie fali dźwiękowej w miejscu, gdzie znajduje się operator maszyny może wynosić 92dB). Poziom drgań kształtuje się między 9,8 m/s² a 5,4 m/s². Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 2,8 m/s² oraz wartość ekspozycji trwającej 30 minut i krócej nie może przekraczać 11,2 m/s². Pracodawca ma obowiązek eliminować u źródła ryzyko zawodowe związane z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne albo ograniczać je do możliwie najniższego poziomu, uwzględniając dostępne rozwiązania techniczne oraz postęp naukowo-techniczny. Takim rozwiązaniem jest wyposażenie pracowników w rękawice antywibracyjne i monitorowanie prawidłowego stosowania ŚOI.

7. ŚOI – OCHRONA KOŃCZYN DOLNYCH

Środkami ochrony kończyn dolnych są np. buty; półbuty; ochraniacze golenia; ochraniacze kolana.

Środki ochrony kończyn dolnych stosuje się tak, gdzie występują prace stwarzające ryzyko urazów kończyn dolnych (w tym oparzenia), ich zamoczenia lub zanieczyszczenia substancjami i materiałami toksycznymi, drażniącymi, żrącymi, podatnymi na gnicie lub mogącymi być źródłem infekcji oraz wykonywane w warunkach niskiej lub wysokiej temperatury. Pracami tymi są także prace przy rozbiórce, prace budowlane, prace przy wznoszeniu rusztowań, prace przy deskowaniu lub zdejmowaniu deskowania konstrukcji betonowych oraz inne prace na budowie w narażeniu na zranienie stóp przez gwoździe lub ostre przedmioty.

• 

Niedopuszczalne jest stosowanie własnego obuwia przy pracach występujących na budowie. Obuwie sportowe, walonki czy półbuty bez właściwej klasy ochronności mogą być jedynie wygodne, ale nie bezpieczne. Osoby należy usunąć z terenu budowy do czasu wyposażenia ich w właściwe środki ochrony kończyn dolnych.

Bibliografia:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1320 z późn. zm.) 
2. Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (Dz.U. z 2020 r. poz. 2289)
3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. Nr 47, poz. 401)
4. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 169, poz. 1650)
5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz.U. Nr 120, poz. 1126)
6. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. z 2018 r. poz. 1286 z późn. zm.)