BHP na budowie- instalacje i urządzenia elektryczne

DEFINICJE

Energia – energia przetworzoną w dowolnej postaci

Procesy energetyczne – techniczne procesy w zakresie wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, magazynowania, dystrybucji oraz użytkowania paliw lub energii

Urządzenia – urządzenia techniczne stosowane w procesach energetycznych

Instalacje – urządzenia z układami połączeń między nimi

PLAN BIOZ

Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zwany dalej „planem bioz”, zawiera szczegółowy zakres robót budowlanych, których charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarza szczególnie wysokie ryzyko powstania zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, tj. budowa i remont sieci trakcyjnej i linii zasilającej sieć trakcyjną i urządzenia elektroenergetyczne.

UPRAWNIENIA

Osoby zajmujące się eksploatacją sieci oraz urządzeń i instalacji obowiązane są posiadać kwalifikacje potwierdzone świadectwem wydanym przez komisje kwalifikacyjne. Roboty związane z podłączaniem, sprawdzaniem, konserwacją i naprawą instalacji i urządzeń elektrycznych mogą być wykonywane wyłącznie przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz.U. Nr 89, poz. 828 z późn. zm.) określa rodzaje prac, stanowisk oraz urządzeń, instalacji i sieci energetycznych, przy których eksploatacji jest wymagane posiadanie kwalifikacji. Wyróżnia się 3 grupy:

Grupa 1. Urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające energię elektryczną

Grupa 2. Urządzenia wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające ciepło oraz inne urządzenia energetyczne

Grupa 3. Urządzenia, instalacje i sieci gazowe wytwarzające, przetwarzające, przesyłające, magazynujące i zużywające paliwa gazowe;

Nie wymaga się potwierdzenia posiadania kwalifikacji w zakresie obsługi urządzeń i instalacji u użytkowników eksploatujących:

1) urządzenia elektryczne o napięciu nie wyższym niż 1 kV i mocy znamionowej nie wyższej niż 20 kW, jeżeli w dokumentacji urządzenia określono zasady jego obsługi;

2) urządzenia lub instalacje cieplne o mocy zainstalowanej nie wyższej niż 50 kW.

INSTALACJE I URZĄDZENIA ELEKTRYCZNE – USZKODZENIA MECHANICZNE

Instalacje i urządzenia elektryczne powinny być tak wykonane i eksploatowane, aby nie narażały pracowników oraz osoby postronne na porażenie prądem elektrycznym, przepięcia atmosferyczne, szkodliwe oddziaływanie pól elektromagnetycznych oraz nie stanowiły zagrożenia pożarowego, wybuchowego i nie powodowały innych szkodliwych skutków. 

Sposób eksploatacji przedstawiony powyżej sugeruje zwiększoną możliwość porażenia prądem elektrycznym, a także może spowodować inny szkodliwy skutek, którego źródłem jest potknięcie się przez osobę użytkującą ciąg komunikacyjny. 

Instalacja i urządzenia elektryczne powinny zapewniać ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym, przepięciami łączeniowymi i atmosferycznymi, powstaniem pożaru, wybuchem i innymi szkodami, a także ochronę przed emisją drgań i hałasu powyżej dopuszczalnego poziomu oraz przed szkodliwym oddziaływaniem pola elektromagnetycznego. Wymagania w zakresie instalacji elektrycznej określa rozdział 8 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych (Dz.U. z 2018 r. poz. 583 z późn. zm.).

Fotografie przedstawią klasycznie uszkodzone przewody oraz przewód zasilający niezawierający wtyczki, który został zakończony wkrętami. Konstrukcja ta zasilała piętro pierwsze oraz drugie apartamentowca w trakcie prac murarskich. Osoby, które wykonały prowizoryczną „wtyczkę” argumentowały to w taki sposób, że gotowe wtyczki były na parterze, a na korytarzu było ciemno i bali się zejść po schodach. Oczywiście argumentacja nie była skuteczna, ponieważ była godzina 14.00 oraz pora letnia, a także osoby miały przenośne źródła światła zasilane na baterie. Osobom tym nakazano natychmiastowe opuszczenie terenu budowy.

Połączenia przewodów elektrycznych z urządzeniami mechanicznymi wykonuje się w sposób zapewniający bezpieczeństwo pracy osób obsługujących takie urządzenia.

Powyżej zaprezentowano klasyczny przykład uszkodzenia izolacji przewodu zasilającego.   

Wyżej przedstawiona fotografia ukazuje brak prawidłowej organizacji pracy na budowie, która jest źródłem uszkodzeń przewodów elektrycznych. Osoba wykonująca cięcie prętów przy pomocy szlifierki na drewnianej desce, a także osoba kierująca, o której mowa w art. 212 Kodeksu Pracy, nie potrafiły zorganizować pracy w taki sposób, aby uniknąć uszkodzeń przewodów.

Stanowiska pracy, pomieszczenia i drogi komunikacji powinny być, w miarę możliwości, oświetlone światłem dziennym. W razie konieczności mogą być stosowane przenośne źródła światła sztucznego. Ich konstrukcja i obudowa oraz sposób zasilania w energię elektryczną nie mogą powodować zagrożenia porażeniem prądem elektrycznym.

Umieszczenie przenośnego źródła światła z uszkodzoną izolacją, a także zainstalowanie niezabezpieczonej żarówki w ciągu komunikacyjnym, gdzie odbywa się transport ręczny jest niedopuszczalne. Również dopuszczenie do takiego stanu ciągu komunikacyjnego, że oświetlenie trzyma się jedynie na przewodzie, który je zasila jest nieprawidłowe.  

INSTALACJE I URZĄDZENIA ELEKTRYCZNE – WYŁADOWANIA ELEKTORSTATYCZNE

Na podstawie rozporządzenia w sprawie ogólnych wymogów BHP, Pracodawca jest obowiązany zapewnić ochronę obiektów budowlanych i urządzeń technicznych przed gromadzeniem się ładunków i wyładowaniami elektryczności statycznej – stwarzającymi zagrożenia w środowisku pracy, a także na podstawie art. 37 ust. 5 rozporządzenie REACH, każdy dalszy użytkownik określa, stosuje i, w stosownych przypadkach, zaleca odpowiednie środki w celu właściwej kontroli ryzyka, którego istnienie stwierdzono w dostarczonych mu kartach charakterystyki.

Właściwości acetonu [67-64-1] są dobrym przykładem. W karcie charakterystyki w sekcji 7.2 Warunki bezpiecznego magazynowania, znaleźć możemy informacje o obowiązku przechowywania we  właściwie oznakowanych, szczelnie zamkniętych opakowaniach, dobrze wentylowanym pomieszczeniu magazynowym, wyposażonym w instalację elektryczną i wentylacyjną w wydaniu przeciwwybuchowym, a także w sekcji 2 Identyfikacji zagrożeń, znajduje się zapis: podjąć działania zapobiegające wyładowaniom elektrostatycznym. Substancja posiada także szczególne zagrożenie, tj. opary są cięższe od powietrza. Wszystkie informacje związane z acetonem [67-64-1], a także innymi substancjami można uzyskać na stronie Europejskiej Agencji Chemikaliów, w skrócie ECHA.

Bibliografia:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1320 z późn. zm.) 
2. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2021 r. poz. 716)
3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. Nr 47, poz. 401)
4. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 169, poz. 1650)
5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz.U. Nr 120, poz. 1126)
6. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych (Dz.U. z 2018 r. poz. 583 z późn. zm.)
7. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz.U. Nr 89, poz. 828 z późn. zm.)
8. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2019 r. poz. 1065 z późn. zm.)
9. ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 1907/2006 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE
10. ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (WE) NR 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006
11. Europejska Agencja Chemikaliów – ECHA – https://echa.europa.eu/pl/home 
12. Aceton – https://echa.europa.eu/pl/brief-profile/-/briefprofile/100.000.602 
13. Aceton – Guidance on Safe Use https://echa.europa.eu/pl/registration-dossier/-/registered-dossier/15460/9