BHP podczas użytkowania drabin

DEFINICJA

Produkt – rzecz ruchoma nowa lub używana, jak i naprawiana lub regenerowana przeznaczona do użytku konsumentów lub co do której istnieje prawdopodobieństwo, że może być używana przez konsumentów, nawet jeżeli nie była dla nich przeznaczona, dostarczaną lub udostępnianą przez producenta lub dystrybutora, zarówno odpłatnie, jak i nieodpłatnie, w tym również w ramach świadczenia usługi; produktem nie jest rzecz używana dostarczana jako antyk albo jako rzecz wymagająca naprawy lub regeneracji przed użyciem, o ile dostarczający powiadomił konsumenta o tych właściwościach rzecz

Maszyna – należy przez to rozumieć wszelkie maszyny i inne urządzenia techniczne, narzędzia oraz instalacje użytkowane podczas pracy, a także sprzęt do tymczasowej pracy na wysokości, w szczególności drabiny i rusztowania; (minimalne wymagania)

AKTUALNE NORMY 

1. PN-EN 131-1+A1:2019-12 – wersja angielska Drabiny – Część 1: Terminologia, rodzaje, wymiary funkcjonalne

2. PN-EN 131-3:2018-02 – wersja angielska – Drabiny – Część 2: Wymagania, badanie, oznakowanie

3. PN-EN 131-2+A2:2017-02 – wersja angielska – Drabiny – Część 3: Oznakowanie i instrukcje dla użytkownika

4. PN-EN 131-4:2020-08 – wersja angielska – Drabiny – Część 4: Drabiny pojedynczo lub wielokrotnie łączone na zawiasy

OGÓLNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA PRODUKTÓW

Producent jest zobowiązany wprowadzać na rynek wyłącznie produkty bezpieczne. Produktem bezpiecznym możemy nazwać produkt, który spełnia definicje określoną w art. 4 ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz.U. z 2021 r. poz. 222). Produkt, który nie spełnia wymagań określonych w art. 4 w/w ustawy, nie jest produktem bezpiecznym.

OBOWIĄZEK STOSOWANIA NORM

W przypadku gdy brak jest szczegółowych przepisów Wspólnoty Europejskiej dotyczących bezpieczeństwa określonego produktu, produkt wprowadzony na rynek polski uznaje się za bezpieczny, jeżeli spełnia określone odrębnymi przepisami polskimi szczegółowe wymagania dotyczące bezpieczeństwa produktów.

W przypadku braku przepisów Wspólnoty Europejskiej, lub norm krajowych państw członkowskich Unii Europejskiej, będących transpozycją norm europejskich, bezpieczeństwo produktu ocenia się w szczególności z uwzględnieniem spełniania przez produkt wymagań wynikających z dobrowolnych norm krajowych państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Polskich Norm.

W celu potwierdzenia stosowania w/w norm można tutaj zastosować wykładnie określoną w:

– § 50 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 169, poz. 1650), tj. „Stosowane w zakładach pracy drabiny przenośne powinny spełniać wymagania określone w Polskich Normach.”

– § 48 rozporządzenia Ministra Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej z dnia 25 czerwca 1979 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na morskich statkach handlowych (Dz.U. Nr 14, poz. 96), tj. „Drabiny przenośne powinny odpowiadać obowiązującym normom.”

– § 123  rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 6 lipca 1993 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w portach morskich i śródlądowych (Dz.U. Nr 73, poz. 346), tj.  „Przenośne, sztywne drabiny mogą służyć tylko jako wyjścia awaryjne. Drabiny powinny odpowiadać wymaganiom obowiązujących norm.”

DRABINY PROFESJONALNE I NIEPROFESJONALNE

W PN-EN 131-2+A2:2017-02 uwzględniono podział drabin na profesjonalne i nieprofesjonalne, biorąc pod uwagę różne obciążenia podczas użytkowania, zarówno statyczne jak i dynamiczne. Zaleca się aby pracodawcy wybierali drabiny przeznaczone do użytku profesjonalnego, ze względu na to, że drabiny te charakteryzują się większą wytrzymałością zmęczeniową.

PRACE GROŻĄCE CIĘŻKIMI URAZAMI FIZYCZNYMI LUB PSYCHICZNYMI DLA KOBIET W CIĄŻY

Dla kobiet w ciąży prace grożące ciężkimi urazami fizycznymi lub psychicznymi, tj. praca na wysokości oraz wchodzenie i schodzenie po drabinach są wskazane w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią (Dz.U. z 2017 r. poz. 796)

WYMAGANIA BHP W TRAKCIE UŻYTKOWANIA DRABIN

1. Produktem bezpiecznym możemy nazwać produkt, który nie stwarza żadnego zagrożenia dla konsumentów.

2. Drabiny przenośne powinny być stosowane zgodnie z ich przeznaczeniem, w sposób niestwarzający zagrożeń dla ich użytkowników i osób przebywających w pobliżu.

Drabina pęknięta przy szczeblu i zabezpieczona przez 4 trytytki nie spełnia definicji produktu bezpiecznego. 

Drabina zrobiona z desek, w których szczeble zabezpiecza się dwoma gwoździami, także nie jest bezpiecznym produktem oraz nie spełnia wymagań normy. 

Wykonywanie robót murarskich i tynkarskich z drabin przystawnych jest zabronione. Drabiny uszkodzone, powyginane lub niesprawne powinny być wycofane od razu z użytku. 

3. Drabiny muszą być tak ustawione, aby zapewnić ich stateczność w trakcie użytkowania.

4. Drabiny przenośne muszą opierać się na stabilnym, trwałym, posiadającym odpowiednie wymiary, nieruchomym podłożu w taki sposób, aby szczeble pozostawały w pozycji poziomej oraz były zabezpieczone przed przemieszczaniem, zanim będą użytkowane

4. Drabiny używane jako środki dostępu muszą być dostatecznie długie, tak aby wystarczająco wystawały ponad platformę dostępu, chyba że zostały zastosowane inne środki zapewniające pewne uchwycenie poręczy.

Powyższe zdjęcia ukazują nieprawidłowe wykorzystanie drabin przystawnych jako środków dostępów, w których drabiny nie są dostatecznie długie i nie wystają poza platformę. 

W swojej karierze zawodowej spotkałem się z różnymi „twórczymi” konstrukcjami opartymi na wykorzystaniu drabin, natomiast w/w przykład zasługuje na przedstawienie go tutaj. W ramach „zorganizowania” środka dostępu, pracownicy wykorzystali ponownie drabinę przystawną. Z uwagi, że była za krótka, pracownicy starali się wdrożyć inne środki zapewniające pewne uchwycenie poręczy, w związku z czym dorobili w sposób chałupniczy dodatkowe barierki. Oczywiście taki sposób organizacji nie jest właściwy, natomiast pracownicy zabezpieczyli drabinę przed obsunięciem się jej, co można uznać za mały plus.  

5. Przy pracach na drabinach na wysokości powyżej 2 m nad poziomem terenu zewnętrznego lub podłogi należy w szczególności zapewnić stosowanie przez pracowników, odpowiedniego do rodzaju wykonywanych prac, sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości oraz zapewnić stosowanie przez pracowników hełmów ochronnych.

Powyższa fotografia przedstawia nieprawidłowy sposób zorganizowania prac na drabinie powyższej 2 m, bez zastosowania środków ochrony indywidualnej.

Bibliografia:

1. Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz.U. z 2021 r. poz. 222)
2. Dyrektywa 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 grudnia 2001 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (Dz.Urz.UE.L 2002 Nr 11, str. 4)
3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią (Dz.U. z 2017 r. poz. 796)
4. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. Nr 191, poz. 1596)
5. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 169, poz. 1650)
6. Rozporządzenie Ministra Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej z dnia 25 czerwca 1979 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na morskich statkach handlowych (Dz.U. Nr 14, poz. 96)
7. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 6 lipca 1993 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w portach morskich i śródlądowych (Dz.U. Nr 73, poz. 346)
8. PN-EN 131-1+A1:2019-12 – wersja angielska Drabiny – Część 1: Terminologia, rodzaje, wymiary funkcjonalne
9. PN-EN 131-3:2018-02 – wersja angielska – Drabiny – Część 2: Wymagania, badanie, oznakowanie
10. PN-EN 131-2+A2:2017-02 – wersja angielska – Drabiny – Część 3: Oznakowanie i instrukcje dla użytkownika
11. PN-EN 131-4:2020-08 – wersja angielska – Drabiny – Część 4: Drabiny pojedynczo lub wielokrotnie łączone na zawiasy
12. dr inż. ANDRZEJ DĄBROWSKI,  dr inż. MARIUSZ DĄBROWSKI, Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Nowe wymagania norm do oceny parametrów drabin przeznaczonych do użytkowania w różnych warunkach, DOI: 10.5604/01.3001.0010.8007, Bezpieczeństwo Pracy – Nauka i Praktyka, 2018, nr 1, s. 13-17