Analiza stanu BHP. Jak ją przygotować?
Zbliża się czas, gdzie służba BHP jest zobowiązana do sporządzenia i przedstawienia analizy stanu BHP. O czym warto pamiętać? Jakie są najczęściej popełniane błędy? Co powinna zawierać analiza BHP? Zapraszamy do kolejnego artykułu, gdzie odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania. Wraz z artykułem publikujemy przykładową analizę stanu BHP.
Regulacje prawne
Zadaniem służby BHP wynikającym z § 2.1 pkt. 3 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy jest przedstawienie pracodawcy, co najmniej raz w roku, okresowych analiz stanu bezpieczeństwa i higieny pracy. Przygotowując analizę stanu BHP należy kierować się zarówno powyższym rozporządzeniem, jak i zasadami dobrej praktyki.
Analiza stanu bhp, co to jest?
Analiza stanu bezpieczeństwa i higieny pracy jest to przedstawienie pracodawcy, okresowych analiz zawierających propozycje przedsięwzięć technicznych i organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia pracowników oraz poprawę warunków pracy. Analiza stanu BHP jest dokumentem potwierdzającym stan realizacji wymogów pod względem bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Głównym celem analizy jest ocena stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwie, która ma za zadanie wskazać nieprawidłowości, a następnie propozycje przedsięwzięć, które prowadzą do poprawy warunków pracy.
Analiza stanu BHP powinna dać odpowiedź na pytanie, czy pracodawca wywiązuje się z podstawowych obowiązków nałożonych na niego przez prawo. Dokument ten powinien przedstawiać zmiany, jakie zaszły na przestrzeni całego roku w porównaniu do okresu poprzedniego. Dla odzwierciedlenia poziomu BHP w naszym zakładzie pracy możemy porównać ją do innych firm o podobnym zakresie działania.
Raz, dwa czy cztery razy w roku?
Ile razy sporządzać analizę stanu BHP? Pytanie to często jest zadawane. Zgodnie z literą prawa, analizę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy należy przeprowadzać co najmniej raz w roku. Ale czy to oznacza, że mamy ją opracować tylko raz w roku? W zupełności nie. W praktyce analizę stanu BHP sporządza się w miesiącu styczeń za poprzedni rok kalendarzowy. Nie oznacza to jednak, że mamy trzymać się ściśle jednego terminu. Analizę stanu BHP równie dobrze możemy przygotować półrocznie lub kwartalnie. Wszystko zależy od przyjętych ustaleń z pracodawcą.
Co powinna zawierać?
Nigdzie nie znajdziemy informacji, co dokładnie powinien zawierać ten dokument. Dane, które umieścimy są tak naprawdę dowolne. Zakres analizy stanu BHP mogą zostać objęte różne zagadnienia dotyczące warunków pracy i przestrzegania przepisów BHP. Wpływ na zakres będą miały m.in.: rodzaj prowadzonej działalności, wielkość przedsiębiorstwa, stan zatrudnienia, rodzaj czynników szkodliwych i uciążliwych, procesy pracy, stosowana technologia.
Jednak niektóre z nich zwyczajowo umieszcza się w analizie:
- Stan techniczny budynków, całego obiektu
- Stan techniczny maszyn, urządzeń, narzędzi i pozostałego sprzętu
- Terminowość szkoleń BHP
- Profilaktyczna ochrona zdrowia
- Analiza wypadkowości przy pracy
- Analiza zdarzeń potencjalnie wypadkowych
- Ilość i rodzaj chorób zawodowych
- Analiza bezpieczeństwa przy stosowaniu materiałów szkodliwych i niebezpiecznych z uwzględnienim poziomów NDN i NDS na stanowiskach pracy
- Ocena warunków pracy i narażenia zawodowego pracowników
- Stan BHP w transporcie i magazynowaniu
- Stan BHP przy pracach szczególnie niebezpiecznych
- Stan przestrzegania prawa w zakresie ochrony zdrowia kobiet, młodocianych i osób niepełnosprawnych
- Środki ochrony indywidualnej oraz zbiorowej
- Realizacja zaleceń po kontroli przez organy zewnętrzne np. PIS, PIP, PSP
- Działalność Komisji BHP
- Działalność Służby BHP
- Realizacja planu poprawy warunków pracy
- Wnioski/podsumowanie
Należy zauważyć, iż powyższe zagadnienia są jedynie przykładowe. Informacje umieszczone w analizie stanu BHP są indywidualne i zależą od wielu czynników. Analiza powinna być dostosowana do specyfikacji zakładu pracy, uwzględniając występujące w nim zagrożenia i regulacje wewnętrzne. Najważniejszym punktem sporządzenia analizy będą zapewne uwagi końcowe/podsumowanie. Bowiem w tym punkcie będziemy mogli zawrzeć zalecenia z przeprowadzonej analizy stanu BHP, przedsięwzięcia techniczne oraz organizacyjne prowadzące do usunięcia istniejących nieprawidłowości oraz propozycje działań mających na celu poprawę istniejącego stanu BHP w przedsiębiorstwie.
Dodatkowe dokumenty
W celu opracowania analizy stanu BHP możemy wesprzeć się poniższymi dokumentami:
- Rejestr wypadków przy pracy
- Rejestr zdarzeń potencjalnie wypadkowych
- Rejestr chorób zawodowych
- Pomiary środowiska pracy
- Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego
- Kontrole, audyty przeprowadzone przez Służbę BHP
- Zalecenia Społecznego Inspektora Pracy
- Decyzje i wystąpienia po kontrolach organów zewnętrznych
- Protokoły z posiedzeń Komisji BHP
- Planie poprawy warunków BHP
Jaka forma?
Ustawodawca nie narzucił formy w jakiej należy sporządzić analizę stanu BHP. Forma jest dowolna i można ją przedstawić za pomocą np. raportu, prezentacji, czy też w formie ustnej. Choć ta ostatnia wzbudza wiele kontrowersji jest ona z punktu widzenia prawa dozwolona, bowiem jak pisaliśmy wcześniej nie ma z góry narzuconej formy przygotowania opisywanego dokumentu. Jeżeli decydujemy się jednak na przedstawienie pracodawcy analizy stanu BHP w formie ustnej, należy pamiętać o pisemnym poświadczeniu tego faktu.
Analiza stanu BHP jest obowiązkowa do wykonania conajmniej raz w roku, a jej forma przedstawienia to kwestia indywidualna i zależy w dużej mierze od preferencji, w jakiej formie osoba sporządzająca taki dokument przedstawi go najlepiej.
Krótko czy długo?
Większość osób wykonujących analizę stanu BHP wykonuje ją w formie raportu. Niekiedy do raportu dołączana jest prezentacja, aby najwyższemu kierownictwu przedstawić w formie graficznej/tabelarycznej podsumowanie tego co się działo w naszej firmie przez ostatni rok i ukazać jaki jest poziom stanu BHP w zakładzie. W wielu firmach analiza stanu BHP wykonywana jest na dokumencie, który ma zaledwie jedną, bądź dwie strony. Zapewne nie będą to analizy należące do analiz rzetelnie wykonanych.
Popełniane błędy
Chociażby wspomniany powyżej. Brak rzetelnego przedstawienia stanu BHP w analizie, co przełożyć się może na całokształt bezpieczeństwa w firmie. Kolejnym błędem, który możemy wymienić jest „pisanie, aby zapełnić kartki”. Jeżeli nie zdajemy sobie sprawy z podstawowego celu analizy stanu BHP, nie będziemy w stanie sporządzić wartościowego dokumentu. Również wspomnieć należy o braku wiedzy osoby sporządzającej dokument. Wydawać się by mogło podstawą do opracowania rzetelnej analizy stanu BHP.